Schattenblick → INFOPOOL → UNTERHALTUNG → LESELAMPE


PLATTDÜÜTSCH/064: De in ool Huusen hüüsen (SB)


Artikellogo


De in ool Huusen hüüsen


'De Welt is lütt' heet dat, dreeps in Urlaub op de Malediven tofälli de Nober vun'e Güntsied. Un de Welt is noch lütter worrn, kieks di dat Computernett, wat sick över de heele Eer spannt, Handschnacker un Reekner mit "Skype" an. De Welt kummt regelrecht in't Huus rin, un jedn een, reinwech egool, wo he nu sitt op unsn Globus, düch sick as Nobel vun'e Welt. Kunns de Nees in aans steeken, op di dat nu wat angeiht or nich. Is denn uck aans nich mehr so piefig un eng un een kunn manni Klinsch mit Nobers, freuher över Generatschoons heegt un pleegt, good ut'n Wech gohn. 'n lütt Weddersinn liggt dor je binn, is de Welt doch neeger rückt, du düchs di merrn mang un dorum is se di grötter worrn.

Man, ick segg: nee. Wat di as wiede Weltsicht düch, wat di dat Drieven vun de Lüüd no Huus brüng, mookt dien eegen Welt, dien eegen Beleeven düchdi wat smooler. Pliers no buten, süchs viellich nich mehr, wat direktemang vör di liggt. Familjenleevn, Dörpsleevn, dat truuli Mitnanner geiht de Barg dool, un dat is nich blots de stünnlange Schnackeree an Tuun bie de Gorrnarbeit un obns in Kroog mit desülvige Lüüd bien Korrnspeeln. Dat sünd de deep Wuddeln, wussen dör een lang Levnsgeschich över de Kinner un de eer Kinner, de Nobers un de eern. Mit sem geiht wat fleuten, wat Tieden överduert hett, good vermengeleert mit de Traditschoon. Een Weeten, dat sick nich as "Informatschoon" in Nett nolesn lött. Kunns hebbn, dat de moderne Minsch dor gonnie mol um wohr ward, hett'e dat doch nienich kennt.

Mit sowat, dat sick dorum in de hüüdige Tied blots noch swoor verkloorn loot, hevv ick dat mit mien knapp fiefuntwinni Johrn - justemang op een grooten Buernhoff inheirood, wo Traditschoon noch grootschrieven ward - to kreegen. Een heel truuri Geschich, de mi, tscha, wokeen hett se mi eegntli vertellt? De Winn? De Muern un Steen vun een ool Huus? Or mien leeve Uromma Gretn? Dat kunn wull keeneen nipp un nau ut'nannerhooln...

*


Altes Bauernhaus hinter einem Getreidefeld - Foto: © 2015 by Schattenblick

Foto: © 2015 by Schattenblick

Eegntli sülvs 'n Landei as ut'n Billerbook un in de Bueree groot worrn, bün 'ck doch op de Hoff vun mien Mann Rolf un de sien Öllern wat Fremms. Un mi düch, dat warr ick jümmers blieven, hevv ick doch nich mit de annern in mien Öller freuher in de Sandkist speelt un nenn de Börgermeester, Dokter un Paster bien Vörnoom. Un bobento: mien Platt is doch een beten wat anners, as een dat hier schnackn deit.

Naja, mit frohen Sinn' un een Mann an de Sied, de ick vun Harten gern hevv, weer 'ck bereit, tweehunnert Kilometers vun mien Öllernhuus wech dat Leven mit all sien Op un Dools op de Hörner to nehm. Tominns to Anfang harr'ck manni uttostohn mit een Sweegermudder, de ick nienich wat recht mooken kunn, een Sweegervadder, wat 'n orri Gnegelputt is, een söbenunneegnti Johr oold Uromma mit een Hart an rechten Placken, de nich mehr good hörn kunn, ober doch mehr mitkrich as alltohoop suns - un een Mannskerl mit jede Menge Arbeid un allerhand Sorgen an'e Hacken (wo ick em biestoh, as ick man kunn!).

In düsse Mengelaasch harr'ck je glieks oppassn mutt, dat ick nich blots as 'n lütt Boot op ruuge See hin un herstött ward, sünnern mien eegen Kopp behool, un, as ick dat vun freuh op wennt weer, een oopen Oog un Ohr för aans, över dat een suns gern mol wechgeiht.

So föhr ick denn in düss traditschoonsriek Huus uck pö a pö allerhand Ännern in, an de sünnerli för de Fruunslüüd fröher nich to dinken weer. To'n Biespill nehm'ck mi jümmers mol wedder 'n lütt Uttied, wo ick man blots so de groote Hoff un Gorrn mit all sien veele Eeken un Nischen erkunn dee; Frünnins inlood or mit sem wat ünnernehm; mit Omma Gretn vörn Huus op'e Bank 'n lütt Klöönschnack hool or wat heel besünners kook, vun wat de Familje - mien Familje - noch nienich hört hett. Naja, so weiht hier nu een frischen Winn in de oolen Muern, un de staatsche Rolfs-Hoff ward denn bielütten uck m i e n Tohuus.

As ick denn mol wedder an so een sünni Augustdach an freuhen Nomeddach dör de Gorrn mit sien blöhen Pracht slender, stött ick 'n Stück wied af vun de Wech op een groot, kantigen Steen, de mi bis knapp ünner't Knee riek. Een staatschn Hollerbusch harr sick hier wull mol sülvs utseiht un gegn all de annern akkraat anplant Büsch un Bööm in Stried um dat Licht dörsett. Süch ut, als wach he över düssen Placken Eer un pass op, dat hier nix Fremms hinkummt. Uck ick nich?

Ick böög mi dool un bekiek em neeger: greune Moosplacken harr he, een ollen Boomstubben stunn blangbie un allerhand Kruut un Kratt wussn um em rum. Nich een Assel or wat suns op un um so'ne Steens rumquabbelt, weer hier to sehn. Wat Wunner, de weer koold as Mardelsteen! Vun de warm Sünn um em rum jednfalls harr de rein gonnix afkreegen. Weer de sien Köhl dat, de mi mit'nmol 'n Schuer över de Rüch loopen lött? Mi woor heel plümerant tomood un ick kunn gonnie seggn, worüm. Hier ligg wat in de Luft, griependicht un doch nich tofoten. Ick schuuv een Nettel wech un süch op de nackige Steen wat inritzt: R.R. Dat weern de Anfangsbookstooven vun mien Mann Rolf. Ober dat dor süch wat öller ut as em sien dörti Johr. Wokeen much sick de Arbeid mookt hebbn, in so'n hard Steen wat intoritzen? Kinners? Nee, de harrn nich nogg Knööv. Een jung Poor, dat wull, dat eer Nooms op Ewigkeit tosoomhört? Denn fehlt dor je noch de tweete vun.

Düssn düster Placken op uns suns so lichten Hoff gung un gung mi nich mehr ut'n Sinn, un dat dreeg sick meis bis in mien Drööms rin. Dor süch ick de Steed un hör een Kinnerstimm, eers luud, denn lies un lieser, an Enn blots noch 'n Wimmern, ehr se ganz swieg. 'ck weer rein dör'n Wind, wenn ick opwook.

Jümmers wedder föhrt mi de Fööt meis as vun sülvs no de Steen, de, so düch mi, de Tied överduert hett un vun de nürms mehr wuss, dat he dor liggt. Weer ick vördeem noch vergnöögt un fideel, in de sien Neechde ward mi heel anners tomood. Mi keem swoore Gedanken över dat Leeven an un för sick, de sien Sinn un dat Enn, dat för jeedneen mol koom mutt, wenn't goodgeiht, eers in wiede, wiede Tokunft. Ober wat, wenn dat Enn neeger is as een dink?

*


Ein rechteckiger, moosüberwachsener Stein, von Gestrüpp umgeben - Foto: © 2015 by Schattenblick

Foto: © 2015 by Schattenblick

Eenmol keem ick justemang ut'n Gorrn vun düsse Steed trüch un gung no de Köök, wo Omma Gretn an Bohnschnippeln weer. "Na Deern, büss je rein verbiestert", grien se mi an, ober eer Oogen blievn ernst.

Ick segg nix, schnapp mi een Pellmess, schnippel mit un mark, dat mi mit'nmol Troon lang de Backen löppt. Mannomann, ick kunn dat je sülm gonnie so recht klookkreegn. Kinnerkroom, dat mi so'n dusseligen ollen Steen nich mehr ut'n Sinn gung. Un Drööms - wat sünd al Drööms? Aans Dummtüüg!

Omma Gretn swieg un dee, as geev dat nix anners op de Welt as de Bohns, de se flink in'e groote Schöddel rinschnippel. Lang seetn wi stillswiegen tohoop.

"Segg mol, wokeen vun de Familjennooms fangt noch mit R an?"

"Mit R?", wunnerwark se. Man ick süch er an, dat se mi nipp un nau verstunn un wuss, wat ick meen.

"Büss an düsse Steed ween, wa?" Se nickköpp sinni, kroom 'n Daschendook ut'e Schört rut un lang mi dat röver. "Mien Söhn Drees sien Vedder, de hett Rulff heeten."

Ick vertell eer vun de Steen, de mi so swoor as'n Alp op de Boss liggt.

Se süch mi 'n lang Momang an, un mi weer, as kiek se direktemang in mien Seel rin. "Wenn'ck di de Geschich vun düssn Placken vertell, ward di dat dat Hart wiss nie lichter mookn."

Ick nickköpp. Mi düch, ick keem dor doch nich umrum, un wenn'ck mi dat recht bedink, wull ick dat uck gonnie.

"De Rolfsn-Hoff hett wied över hunnert Johr op sien Buckel, de hett leege un goode Tieden beleevt. Oole Hüüs hebbt eer heel eegen Geschichn", fung Omma Gretn an, as wull se een lütt Deern 'n Märken vertelln. Un jüss as'n lütt Deern rück ick mien Stohl dicht ran, dat ick blots nix verpassn dee vun dat, wat se seggt.

"Leggs de Ohr an'e Wand, denn hörs allerhand", segg se. "Geihst' no buten, hörs dat knacken un knarrn, un ick segg di: faken is dat nich de Winn in de Blädder. Aans, wat de Minschn hier beleevt hett, steek noch binn, un de Muern, Bööm un Steen vertellt dorvun. Man, de mehrsten wüllt dat gonnie hörn."

Se stunn op, sett de Bohnpott op'n Herd, krich de Kantüffelschöddel röver un fung an to pelln. "Wat de Tied överduer un an luudstn to hörn is, dat sünd de truuri Sookn", meen se.

Mi keem dat Wimmern un Schriegen ut de Droom in Sinn. Se nickköpp, as wuss se, wat mi jüss dör'n Kopp gung. "Jo, he röppt jümmers noch no sien Moder ...".

"Wokeen? Rulff?"

Se gung nich op mien Froog in. "Ick harr dach, wenn'ck mol doodbleev, warr'ck düss Beleevnis mit in't Graff nehm. Ick harr dach, dat finn sien Enn, wenn de letzte wech is, de domols dorbie ween is." Se schüttkoppt. "Neenee. Roh givv dat nich."

Ick schenk uns noch'n Koffi in, för eer mit 'n dicken Klacks Rohm, as se dat gern harr. Twee steile Fooln stunn eer op de Steern, as se wiederschnack. "Annerletzt hebbt se wedder in Noberdörp een Bomb von Tweeten Weltkreeg funn. Dat kummt uck hüüt noch vör, över süßti Johr loter, dat een so'n 250 Kilo swoor Ding finn deit."

Eer Blick gung in wiede Fern, as seil se in een anner Tied rin. "Weets, mien Deern, in Tweeten Weltkreeg weern de Sleswig-Holsteener je eegntli noch good dorvunkoom, so dünn besiedelt, as dat weer, dat Land. Bis op de DEA, de grote Eulraffinerie, op de de Feind dat afsehn hett, geev dat hier nix. Keen groote Minschnansammeln, wo sick dat afsmieten vun Bomben lohn dee. Ober jüss so as in de grooden Stääd harrn wi hier uck, wenn de Motor vun een Floogtüüch to hörn weer, gau alle Lichter utmookt un uns in de Hüüs verkruupt. Keller harrn de mehrsten Höff hier op'e flache Marsch je nich, wenn överhaupt, denn weern de so lütt, dat dor nich veel Minschn rinpassn deen. Dorüm harrn wi in de Kamer, wo dat Mehl in mohln ward, dicke Teppiche för de Finster ophangt un dor geiht dat rin, wenn een dat Gnattern in de Luft wohr ward."

Se nehm een Schluck un swieg 'n Momang. In Gedanken much se wied, wied wech in de Vergangenheid ween, viellicht süßti, söbnti Johr trüch, as se sülvs noch 'n jung Deern weer.

"Op de DEA in Hemmingstedt harrn se dat afsehn, dor harrn se eer Bomben afsmieten wullt. Dorüm woor domols, as de Kreeg vull in Gang weer, 'n Stück wieder längs 'n Attrapp buut, een Lichterattrapp. Jüss dor, wo blots wenige Minschn leevn deen. Un dat weer hier, wo je man blots 'n poor Buernhöff wied vun'nanner wech stunn deen. Man - dor leevn eben doch wücke. Dor leevn wi!"

Se stunn op, dee Woter op de Kantüffeln, sett se op Herd. "Kind, dat weern leege Tieden. Wünsch di dat nich, sowat to beleevn. Dat loot di nienich wedder los. Bang weern wi, schietenbang. Ober wi harrn uck 'n Insehn, dat beter uns wat passeert, as dat de DEA mit all eer Eul Füer fung."

Ick kiek ut Kökenfinster, wo in de Fern de Noberhoff ünner hooge Bööm liggt. Un de nexte lütte Stadt weer nochmol tein Kilometers wied wech. Jo, wenn hier wat passeert, keem nich veele Minschn toschodn. Ober de wüllt uck leevn!

"Man, uns weer in Kreeg nix passeert. Weer aans good gohn! Ober denn keem dat Freuhjohr fiefunfeerdi - jedneen wuss, dat wi de Kreeg nich mehr winn köönt. Un alltohoop weern wi bang, wat nu koom ward. Na, nütz je nix, wi harrn dat doon mutt, wat op'n Hoff nu mol to doon weer: de Feller bestelln, de Keuh fodern un melken. Un alltohoop harrn wi düchti mit ranmutt, de Kinners jüss so as de Ooln, weern doch de Mannslüüd noch wied wech an de Front. All de Arbeid klortokreegen, weer uck noch mien öllere Süster Lieken mit eer Söhn Rulff op'n Hoff.

"Lieken", wunnerwark ick. "De weer doch al in de sößtiger Johrn doodbleevn, ne?" Worüm, dor weer nienich över snackt worrn.

"Lieken harr de swoore Last, de op eer Schullern sitt, nich länger dreegen kunnt un sick boben in de Lohdiel ophangt. Nichmol dien Rolf, de domols noch gonnie op de Welt weer, weet wat dorvun. He meen, se harr 'n Unfall hatt, un dat's uck beter so. Man blots du, mien nierscherige Deern, du wullt dat je unbedingt aans weten!"

Ick kenn se, dat hört sick scharp an, ober in eer fründli Oogen süch ick wat anners. Wenn ick mit een in Huus good trechkoom, denn weer se dat. Ick harr vun Anfang an wat för eer un eer Geschichn över, de de annern gern as so'n beetn spöökenkiekersch afdoon.

"De Kreeg weer vörbie, ober de Floogtüüch flogen uck noch in Mai fiefunveerdi. Wüllt se nu viellich uck nix mehr mit de Bomben tweimookn, harrn de Engelanners doch eer Last afsmieten wullt, ehr dat wedder över de Nordsee no eer Heimat gung - domols. Un dat uck dachsöver."

Se kiek mi nodinkli an. "Jo, Lieken weer wull so oold, as du nu büss. Se eer Rulff weer een knapp Johr öller as mien Drees, wat de Opa vun dien Rolf weer. Süss Johr old weer de Jung ween. Een plietschen Kerl, de topacken kunn as man een." Se lach un wies mit de Hann een Hööchte knapp över de Herdkant. "So groot, ober de Mannslüüd weern in Kreeg, un he geev sick, as weer dat sien Hoff un he mutt op aans oppassn. He harr de Oogen överall, wuss, wücke Koh kalven schull, wuss, wenn dat Korn meiht warrn schull... för Speeln un Kinnerkroom weer domols keen Tied. Johrgang achtundördi weer he, jüss so as mien Drees.

Se un veele Kinners weern um eer Kindheit bedroogen worrn. De mehrsten weern bitterarm un harrn Sookn doon mutt, de suns blots de Oolen deen. Se harrn Doode sehn, harrn hungert, harrn eer Öllern verlorn, wat nich aans. Man dorgegn gung uns dat op flache Land in'e Marsch noch good, sünnerli op'n Buernhoff. Hunger geev dat hier nich. Harrn se dat Schlachtn uck verboodn - wokeen wuss denn, dat de Söög jüss noch Farken smieten hett? So ward achter versloten Döör slacht, un wi Kinners sünd nicht blots satt ween, sünnern uck nich jüss arm. Veele hungri Lüüd ut'e Stadt keem un gevn för Eetn orndli wat - mol 'n wertvulln Teppich, mol Schmuck un Eddelsteen. Uns gung dat good, meis so good, dat een bielüttn vergeet, dat över haupt Kreeg weer. Man blots, dat de Sorg um Voder un Unkels an' e Front groot weer. Ober dor wull ick gonnie op rut."

"Dien Söhn Drees is annerletzt mit fiefunsöbnti doodbleevn. So oold harr Rulff denn je uck ween mutt, ne?" ünnerbreek ick se.

"Harr he. Is'e ober nich. Gedüür, mien Deern. Jüm jung Lüüd mööt lern, uns Ooln de Tied to loten, de wi bruukt.

De Kinners jednfalls, sünnerli Rulff, keem sick richtig groot vör, wenn he mit luud Bölken de Bulln op de Wisch driev, de Keuh melk un Kälver un Farken to Welt brüngn dee."

Se lach, as süch se em jüss vör sick. Ober denn worr se wedder ernst. "Dat weer an een Sünnobnd, de ick nienich wedder vergeetn warr. Dat Wedder weer warm, so warm, dat wi al dat Hau infohrn kunnt. All weern op Feld togang, un Rulff driev mit'e Pietsch de Ossn an, as wi mit'nmol dat Gnattern vun Motorn hörn deen. Wi rennt los, so gau de Fööt uns dreegn kunnt. Jüss op'n Hoff ankoom, weer de Fleeger al över uns wechneiht un harr wat över uns afsmieten: een Bomb, knapp blangbie de Stall. Een Blindgänger! Man - wo weer Rulff? Wi rennt trüch, un dor ligg he, mit'e Been ünner dat tünnswoore Ding." Omma Gretn stunn de Troon in de Oogen. Mi uck. Dat much oosi wehdoon hebbn, ober he wies dat nich. Wi packen alltohoop mit an, dat Ding wechtoschuuven. Man, dat ripp un röhr sick nich! Wi holt de Ossn, spann een dick Tau vör un versöch, em wechtokreegen - nix! Mit Spoten harrn wie buddeln wüllt, ober de Eer dor ünner weer hard as Steen.

Mannskerls harrn düsset swoore Ding viellich wechkreegen, ober nich wi jung Fruuns, Kinner un de Ooln. Nichmol mit de Ossn."

Eer Stimm woor noch wat lieser. "Wi harrn nix mooken kunnt as em dor leggn lotn. Ick hör em hüt noch roopen: 'Moder, so hölp mi doch.' Deern, kunns di dat vörstelln? Kunns di vörstelln, wo't uns, wo't een Moder geiht, wenn eer Jung no eer röppt, un du büss dorbie un kunns nix moken? Lieken, mien suns so patente, fröhli Süster, hevv ick vun dor an nienich mehr lachn sehn. Un wat för'n Enn se nohm hett, weets je."

Omma Gretn swieg still. Ick legg eer sach de Hand op de Schuller un mark, se wull nu leever alleen ween mit eer swoore Erinnern. Lies stunn ick op, gung rut in Gorrn, plück een witte wildwussen Kluusternelk, gung no de Steen röver un legg se dor op. Mi weer as kieken mi twee plietsche bruune Jungsoogen dorbie to.

27. August 2015


Zur Tagesausgabe / Zum Seitenanfang